door Erwin van der Zande
03:03:98
Morgen zijn de gemeenteraadsverkiezingen. De campagnes draaien op volle toeren. Politici, zowel lokale als landelijke, zoeken zoveel mogelijk de media op om hun gezicht te laten zien en hun standpunten te verkondigen. Een optreden in het NOS Journaal is echter niet langer voldoende om de meerderheid van de bevolking te bereiken. De politieke partijen zijn genoodzaakt meer kanalen aan te boren waaronder internet. Wat is er voor de kiezer online te vinden?
Plaatjes & praatjes
Vrijwel alle politieke partijen zijn met een website of een homepage op het net vertegenwoordigd. Maar dat mag anno 1998 geen verrassing meer heten. Er zijn echter wel grote verschillen in de aanpak tussen de verschillende partijen. Zo heeft de VVD een speciale campagnesite: "In deze eerste verkiezingscampagne online zullen de mogelijkheden tot interactiviteit maximaal worden uitgenut." Onder uitnutten verstaat de VVD het gebruik van The Palace en andere community ware. Ook het CDA, de grote verliezer vier jaar geleden, erkent het belang van het nieuwe medium: "Dit zullen in Nederland de eerste verkiezingen zijn waarbij internet een belangrijke rol kan spelen." Met nadruk op kan, want het CDA blijft bescheiden. Op de centrale site kan gediscussieerd worden over de 24-uurs economie. Er staan slechts twintig bijdragen. Opvallend is dat het CDA de samenwerking heeft gezocht met De Digitale Stad door alle lokale afdelingen bereikbaar te maken vanuit de gemeenteraadsverkiezingensite van DDS.
Hetzelfde doet overigens GroenLinks, waarvan de landelijke site wordt overheerst door tekst. De boodschap is duidelijk: GroenLinks is een serieuze partij met inhoud en standpunten die hout snijden. Daar hoeven geen mooie plaatjes bij te staan. Iets waar de Socialistische Partij duidelijk wel voor kiest. D66 op zijn beurt voert de persoonlijke strategie met Els Borst in de hoofdrol. Je kunt Borst mailen (let vooral op het fotootje waarop Borst van papier leest), realvideo filmpjes van haar bekijken of haar laatste toespraak nalezen. En als je dat te saai vindt, kun je altijd nog met jongere D66-politici gaan chatten. Iets waar Things van de Volkskrant trouwens het zijne van denkt.
Brood & spelen
De partijen gebruiken internet met name als pr-instrument. De enige toegevoegde waarde is dat de bezoeker het volledige partijprogram op zijn gemak kan doornemen. "Reclame is voor hen de enige nuttige toepassing van het medium", zegt Piet Bakker, universitair docent Communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. "Wil je gaan chatten, dan wordt het al snel te grof of onoverzichtelijk." Volgens Bakker volgen de politieke partijen hetzelfde patroon als de meeste bedrijven. Als de concurrent online is, dan moeten wij ook.
Bakker is zeer te spreken over de PvdA: "Een mooie site." De PvdA besloot onlangs - ten koste van een relletje - om de vrijwillige sitebouwers te vervangen door professionals. Het resultaat is een flitsende site met veel blieps, animatie, voice-overs en zelfs een spelletje. Een unplugged versie van de site is ook beschikbaar - iedereen telt tenslotte. Maar maakt alle 'glitter' de site van de PvdA nou ook de beste? Bakker: "Volgens mij moet een goede site politieke belangstelling wekken, inzicht bieden in de standpunten van een partij en in die van jezelf. De PvdA maakt een leuke site en weet op die manier tenminste de aandacht te trekken."
Vote local
Voor lokale partijen kan een website belangrijk zijn. Lokale partijen, mits obscuur of wacky zoals Tocado uit Rotterdam, hebben moeite om media-aandacht te krijgen en kunnen via het net op een goedkope manier hun boodschap ten gehore brengen. De verkiezingssite van De Digitale Stad biedt een centraal podium voor maar liefst 479 lokale partijen en afdelingen. Bij politiek.com vind je een uitgebreide lijst met links.
Stemadvies
Wie te weinig tijd heeft om zich uitgebreid in de sites te verdiepen maar toch inhoudelijk wil stemmen, kan terecht bij Bolesian. Geef antwoord op een reeks vragen met politieke stellingen en de site geeft advies welke partij het beste bij jouw persoonlijke standpunten aansluit. En wie nog meer haast heeft en de lijst met vragen bij Bolesian wat lang vindt, kan het advies van Wij kiezen partij voor u proberen, een kennissysteem opgezet door drie Groningse studenten. "Ideaal voor zwevende kiezers omdat wij ons louter op onderwerpen richten", aldus programmeur Wouter Teepe.
De zwevende kiezer die afgaat op de peilingen heeft een ruime keuze: Verkiezingen.net (oa NRC Handelsblad, NIPO), Interpoll (de Volkskrant, UvA) en de Politieke Barometer (Nova, Inter/View). NB: Deze sites richten zich vooral op de Tweede Kamerverkiezing.
Het valt nog te bezien of internet bij de verkiezingen morgen en die van de Tweede Kamer in mei inderdaad een belangrijke rol zal spelen. De partijen zijn er zo mee bezig dat ze vergaten hun url op de aanplakbiljetten te vermelden. Onafhankelijke sites zoals Vote Smart waar de verrichtingen en prestaties van politici worden bijgehouden, bestaan (nog) niet in Nederland. En over teledemocratie wordt al niet meer gesproken. Morgen weten we meer. 