door Erwin van der Zande
02:12:97
Twee weken geleden kondigde het Amerikaanse Wired Ventures aan dat twintig procent van het personeel wordt ontslagen. Op zich niets bijzonders, reorganisaties zijn immers in de mode, ware het niet dat Wired Ventures bekend staat als een van de toonaangevende uitgevers van en over nieuwe media. Het bedrijf, dat tot voor kort onder leiding stond van Louis Rossetto, propageert de digitale revolutie in woord en daad en fungeert voor velen - vooral traditionele uitgevers - als voorproever en katalysator van online publishing. Daarom: heeft Wired Ventures last van een buikgriep of is er sprake van voedselvergiftiging?
Te meer daar de harde klappen vallen bij het verliesgevende Wired Digital, de tak van het bedrijf waar alle online projecten onder vallen: HotWired, Wired News, HotBot, LiveWired, NewsBot en enfant-terrible Suck. Rubrieken als HotWired's Rough Guide en Synapse zullen verdwijnen, Ask Dr.Weil was eerder al verkocht, Wired News en Suck hebben medewerkers moeten inleveren. In totaal zijn 33 mensen de laan uitgestuurd, boven op de 30 die in het afgelopen jaar al moesten vertrekken of zelf zijn weggegaan. Allemaal om Wired Digital en daarmee Wired Ventures in 1998 winstgevend te maken. Want de pot met geld die Wired begin dit jaar van beleggers wist los te peuteren, is bijna op.
Bummer
Een van de 33 die zijn ontslagen, is de Nederlandse grafisch ontwerper Max Kisman. Kisman, bekend van onder andere zijn tv leaders voor de VPRO, was na werk voor HotWired en Wired magazine naar San Francisco gehaald door Rossetto om de huisstijl van het ambitieuze project Wired TV te ontwerpen. Het project is echter net als andere avontuurlijke investeringen op een laag pitje gezet en Kisman verkaste naar Wired Digital. Zijn ontslag baart hem geen zorgen, hij is eerder teleurgesteld. "Het is een tegenslag", schrijft Kisman in een reply aan Shift. "Iedereen was uiteraard vol hoge verwachtingen van de vele mogelijkheden die Wired zou kunnen realiseren in de mediawereld. De investeringen waren te hoog en leverden niet de verwachte resultaten of ontwikkelingen op."
De digitale droom van Wired Ventures werd vorig jaar al wreed verstoord toen tot tweemaal toe een geplande beursgang op een mislukking uitliep. Blijkbaar deelden investeerders de droom niet. En geef ze eens ongelijk. Niemand is er tot nu toe in geslaagd geld te verdienen met online uitgeven. Ironisch genoeg is het vele malen onderscheiden Wired magazine de enige uitgave van Wired Ventures die goed draait. Het november nummer telt een record van maar liefst 174 advertentiepagina's.
Einde van het begin
Volgens Walter de Brouwer is zelfs dat succes niet verzekerd. "Wired is van zijn troon af. In Silicon Valley is Wired niet langer de bijbel die het eerst wel was." De Brouwer was uitgever van Wave magazine, net als zijn voorbeeld Wired een kroniek van de digitale revolutie maar dan in de Lage Landen. Afgelopen zomer is Wave na drie jaar stopgezet ("de markt was te klein") en is De Brouwer op research overgestapt. "Dit gedoe met Wired Digital is het einde van het begin. Misschien dat ze nu eindelijk geld gaan verdienen. Maar voor de overblijvers wordt het minder plesant. De pioniers trekken verder. Ze hebben in ieder geval een mooi avontuur beleefd. Net als wij met Wave."
Veel van de pioniers hadden al eerder hun heil elders opgezocht. Het verhaal lijkt inmiddels een klassiek drama te worden in de internetindustrie. Creatieve freaks zetten met veel begeisterung iets moois op, het gezelschap groeit, vervolgens worden diverse stropdassen binnengehaald met driedubbele salarissen, die de kraan zo ver mogelijk dichtdraaien, waardoor de creatieven uitdrogen en gedesillusioneerd hun biezen pakken. Vanuit een zakelijk standpunt hebben de managers meestal gelijk. Maar de magie en de lol zijn daarna verdwenen.
Een mooi voorbeeld is het relaas van Derek Powazek die van ellende The Fray heeft opgezet. Toen hij bij HotWired kon gaan werken liep hij op wolken. Totdat het management zich ermee ging bemoeien: "They started killing the things we underlings were working so hard on without bothering to tell us why."
Smell the coffee
Maar wat moet Wired dan, kun je je afvragen. Moeten ze maar geld blijven verliezen opdat men bijzondere dingen kan maken? Nee, maar het is wel triest wanneer blijkt dat managers een politiek spelletje spelen die talentvolle mensen hun baan kost. "If the company exercised more fiscal smarts year-round, we wouldn't have to have the annual Thanksgiving layoffs. This is the second time in two years - you'd think the suits would learn", aldus een staflid tegenover Salon magazine.
Wired Ventures heeft gekozen voor een verzakelijking. Stefan Verkerk, overdag Caspers Hosman Verkerk Consultants en 's avonds Dagelijks.com, was research analist bij HotWired en heeft daar nog veel kennissen zitten waar hij nu druk mee mailt over de ontslagen. "Een tijdperk is voorbij. De digitale dagdroom van Wired en de bijbehorende idealistische start-up sfeer is echt over. Nu met beide benen op de grond maar eens winst maken. Hoort bij het volwassen worden van een industrie I guess." 