SHIFT - Bookmarks van Louis Stiller


[ L O U I S S T I L L E R ]

Louis Stiller

Louis Stiller (1959) is de drijvende kracht achter de elektrische uitgeverij Album. Album geeft literatuur uit maar louter in digitale vorm. Waarmee Stiller pioniert. Zo was de cd-rom uitgave Schaman gaat voor Goud Neerlands eerste elektrische novelle. Onlangs verscheen De Bewaarmachine met 101 verhalen over verloren en gevonden voorwerpen in een virtuele zolder.
'De fundamenten van de literatuur verschuiven waar je bij staat. De stijl, structuur en strategie van het scherm zullen anders zijn dan die van het papier. Radicaal anders. Elektrische verhalen zijn vloeiend, onaf, maken gebruik van geluid, beweging, beeld en theatrale middelen, hebben geen eigenaar, worden vaak door de lezer bepaald en zijn te allen tijde aanwezig.' Aldus Stiller op zijn site over het elektrische verhaal. Bij Shift neemt hij je mee op spoedcursus. En vertelt hij een verhaal van de toekomst.
"Verhalen vertellen is van alle tijden. Elk medium schept echter zijn eigen verhaal: vertellers vertellen andere verhalen dan schrijvers. Filmverhalen zijn anders dan televisieverhalen. Maar hoe vertel je een verhaal op het digitale scherm? Het Amerikaanse Voyager leek lange tijd het antwoord te hebben gevonden.

Met cd-roms als Poetry in Motion, The Complete Maus, Beethoven: Symphony no. 9 en A Hard Days Night liet Voyager zien hoe interactiviteit en kunst met elkaar konden versmelten.
Puppet Motel Een mooi voorbeeld, maar niet voor altijd. Begin februari 1997 ontsloeg de uitgeverij veertig procent van hun medewerkers en staakten ze de uitgave en produktie van hun cd-roms. Achteraf gezien was Voyager ook weer niet zo'n rolmodel, want veel meer dan films, stripboeken en audio cd's in een interactieve vorm gieten deden ze niet. Oorspronkelijk multimediawerk trof je nauwelijks bij het bedrijf van Bob Stone aan. Met als enige uitzondering Puppet Motel van Laurie Anderson. Een juweeltje, dat wel. En nu ook zeer binnenkort voor Windows verkrijgbaar. Mooie zwanezang.
Nee, voor het echte oorspronkelijke multimediawerk moet je toch in Nederland zijn. Bijvoorbeeld bij Gerald van der Kaap, die in 1994 de BlindRom maakte: een cd-rom van wereldklasse. Of bij het Instituut voor Betaalbare Waanzin, dat met zijn onnavolgbare Brabantse stijl en humor een eigenzinnige webwereld weet te scheppen. In het najaar verschijnt hun eerste cd-rom. Bij - ahum - Album.
Een van de bekendste mogelijkheden om elektrische verhalen te vertellen heet hypertext. En de grootste producent van verhalende hyperteksten is de Amerikaanse uitgever Eastgate. Begonnen in 1987 toen een zekere Michael Joyce de hypertekstroman Afternoon uitbracht en daarmee literatuurgeschiedenis schreef. Eindelijk een literaire tekst die niet anders dan van het scherm gelezen kon worden! Op de Eastgate-site staan niet alleen de laatste nieuwtjes op hypertekstterrein (inclusief nieuwsbrief), veel downloadables, een complete catalogus, maar ook een groot aantal waardevolle links. Onder andere naar het hypertext-tijdschrift Cyberscribes.
Het is niet alleen Amerikaans dat in hypertextland de klok slaat. Kasper en Laura van Hans Maatjes is een eenvoudige poging om een verhaal te vertellen op het web. Een echt Nederlandse hypertekstverhaal is het kerstverhaal van Lydia Rood op Ouders Online en de Vrouwe van de Burcht van Jeroen Goulooze. Grote vraag is natuurlijk hoe je dit soort verhalen schrijft. Dat is onder andere te lezen in The Interactive Storybook en in het interactieve hypertextcollege van Jos de Mul aan de Erasmus Universiteit van Rotterdam. We houden u op de hoogte."


	Louis Stiller (1959) is de drijvende kracht achter de elektrische uitgeverij Album. Album geeft literatuur uit maar louter in digitale vorm. Waarmee Stiller pioniert. Zo was de cd-rom uitgave Schaman gaat voor Goud Neerlands eerste elektrische novelle. Onlangs verscheen De Bewaarmachine met 101 verhalen over verloren en gevonden voorwerpen in een virtuele zolder. 'De fundamenten van de literatuur verschuiven waar je bij staat. De stijl, structuur en strategie van het scherm zullen anders zijn dan die van het papier. Radicaal anders. Elektrische verhalen zijn vloeiend, onaf, maken gebruik van geluid, beweging, beeld en theatrale middelen, hebben geen eigenaar, worden vaak door de lezer bepaald en zijn te allen tijde aanwezig.' Aldus Stiller op zijn site over het elektrische verhaal. Bij Shift neemt hij je mee op spoedcursus. En vertelt hij een verhaal van de toekomst.		"Verhalen vertellen is van alle tijden. Elk medium schept echter zijn eigen verhaal: vertellers vertellen andere verhalen dan schrijvers. Filmverhalen zijn anders dan televisieverhalen. Maar hoe vertel je een verhaal op het digitale scherm? Het Amerikaanse Voyager leek lange tijd het antwoord te hebben gevonden. Met cd-roms als Poetry in Motion, The Complete Maus, Beethoven: Symphony no. 9 en A Hard Days Night liet Voyager zien hoe interactiviteit en kunst met elkaar konden versmelten. Een mooi voorbeeld, maar niet voor altijd. Begin februari 1997 ontsloeg de uitgeverij veertig procent van hun medewerkers en staakten ze de uitgave en produktie van hun cd-roms. Achteraf gezien was Voyager ook weer niet zo'n rolmodel, want veel meer dan films, stripboeken en audio cd's in een interactieve vorm gieten deden ze niet. Oorspronkelijk multimediawerk trof je nauwelijks bij het bedrijf van Bob Stone aan. Met als enige uitzondering Puppet Motel van Laurie Anderson. Een juweeltje, dat wel. En nu ook zeer binnenkort voor Windows verkrijgbaar. Mooie zwanezang. Nee, voor het echte oorspronkelijke multimediawerk moet je toch in Nederland zijn. Bijvoorbeeld bij Gerald van der Kaap, die in 1994 de BlindRom maakte: een cd-rom van wereldklasse. Of bij het Instituut voor Betaalbare Waanzin, dat met zijn onnavolgbare Brabantse stijl en humor een eigenzinnige webwereld weet te scheppen. In het najaar verschijnt hun eerste cd-rom. Bij - ahum - Album. Een van de bekendste mogelijkheden om elektrische verhalen te vertellen heet hypertext. En de grootste producent van verhalende hyperteksten is de Amerikaanse uitgever Eastgate. Begonnen in 1987 toen een zekere Michael Joyce de hypertekstroman Afternoon uitbracht en daarmee literatuurgeschiedenis schreef. Eindelijk een literaire tekst die niet anders dan van het scherm gelezen kon worden! Op de Eastgate-site staan niet alleen de laatste nieuwtjes op hypertekstterrein (inclusief nieuwsbrief), veel downloadables, een complete catalogus, maar ook een groot aantal waardevolle links. Onder andere naar het hypertext-tijdschrift Cyberscribes. Het is niet alleen Amerikaans dat in hypertextland de klok slaat. Kasper en Laura van Hans Maatjes is een eenvoudige poging om een verhaal te vertellen op het web. Een echt Nederlandse hypertekstverhaal is het kerstverhaal van Lydia Rood op Ouders Online en de Vrouwe van de Burcht van Jeroen Goulooze. Grote vraag is natuurlijk hoe je dit soort verhalen schrijft. Dat is onder andere te lezen in The Interactive Storybook en in het interactieve hypertextcollege van Jos de Mul aan de Erasmus Universiteit van Rotterdam. We houden u op de hoogte."